ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Ο πληθυσμός της γης σήμερα είναι περίπου 6 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ, μέχρι το 2050 θα έχει φτάσει τα 9 δισεκατομμύρια περίπου. Οι ανάγκες μας σε τρόφιμα και άλλα αγαθά θα συνεχίσουν, συνεπώς, ολοένα να αυξάνονται. Αντίστροφα, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η δυνατότητα του πλανήτη μας να παρέχει τους απαραίτητους φυσικούς πόρους για την κάλυψη αυτών των αναγκών, ολοένα θα περιορίζεται. Αυτό οφείλεται σε μια σειρά νέων περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών δεδομένων, όπως η υποβάθμιση της ποιότητας της γεωργικής γης, η ανορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων, η κλιματική μεταβολή, η ρύπανση από χημικά, το οικονομικό χάσμα μεταξύ αναπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου, η ανθρώπινη παρέμβαση στο γενετικό υλικό των ζωντανών οργανισμών, η αλόγιστη κατανάλωση υλικών αγαθών και ενέργειας, φαινόμενα που καθιστούν τις προβλέψεις για το μέλλον δύσκολες και αβέβαιες. Οι προσπάθειες Κυβερνήσεων και Διεθνών Οργανισμών για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων δεν μπορούν να είναι επιτυχείς, εάν δεν στηρίζονται και από τους ίδιους τους πολίτες. θα πρέπει επομένως να γίνει συνείδηση σε όλους μας, και κυρίως σε εμάς που ζούμε στις πιο αναπτυγμένες χώρες, ότι έχουμε υποχρέωση να αλλάξουμε συνήθειες και συμπεριφορά, για να συμβάλουμε ο καθένας από την πλευρά του στην κοινή προσπάθεια, ώστε οι επόμενες γενιές να γνωρίσουν έναν ακόμα πιο όμορφο και φιλικό πλανήτη. Στο Σπίτι Η δράση για το περιβάλλον αρχίζει από το σπίτι. Κάνοντας μερικές μικρές αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες, όχι μόνο βοηθάμε το περιβάλλον, αλλά κάνουμε και οικονομία στις δαπάνες μας. ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ: ΟΧΙ ΣΤΗ ΣΠΑΤΑΛΗ Η κατανάλωση ενέργειας στην Ευρώπη έχει σχεδόν διπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια. Η υπερβολική κατανάλωση ενέργειας προκαλεί ρύπανση της ατμόσφαιρας, όξινη βροχή και επηρεάζει το κλίμα. Διάβασε πόσα πολλά μπορείς να κάνεις για να βοηθήσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας. Φώτα o Φρόντισε να μην τα αφήνεις αναμμένα όταν δεν τα χρειάζεσαι. o Μια καλή λύση είναι οι οικονομικοί λαμπτήρες. Διαρκούν 10 φορές περισσότερο και καταναλώνουν 75% λιγότερο ρεύμα από τους κοινούς λαμπτήρες. Οικιακές συσκευές o Φρόντισε να μην τις ξεχνάς αναμμένες. Επίσης, καλό είναι να σβήνεις την τηλεόραση, το βίντεο, το στερεοφωνικό κλπ. από τη συσκευή και όχι από το τηλεχειριστήριο. o Πριν αγοράσεις μια οικιακή συσκευή, ρώτα πάντα πόση ενέργεια καταναλώνει, ειδικά στις ενεργοβόρες συσκευές όπως τα ψυγεία και τα κλιματιστικά. Προτίμησε αυτές με τη χαμηλότερη κατανάλωση. Ψυγείο o Σε ένα μέσο νοικοκυριό, το ψυγείο καταναλώνει περισσότερο από το 1/4 του ρεύματος. Ρύθμισε το ψυγείο σου(2 έως 5 βαθμούς στην ψύξη, -15 έως -18 στην κατάψυξη). o Φρόντισε να μην ανοίγεις συχνά την πόρτα o Καλό είναι να μην το τοποθετείς κοντά σε παράθυρο ή σε θερμαντικό σώμα. Πλυντήριο o Όταν βάζεις πλυντήριο, φρόντιζε να είναι γεμάτο. o Προτίμησε να πλένεις σε μέτρια θερμοκρασία. o Αν το πλυντήριο σου έχει πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας, προτίμησέ το. Έτσι θα εξοικονομήσεις ρεύμα και νερό. Θερμοσίφωνας o Ο θερμοσίφωνας χρησιμοποιεί περίπου το 20% του ρεύματος που καταναλώνουμε στο σπίτι μας. Γι' αυτό, μην τον ξεχνάς αναμμένο. o Σιγουρέψου ότι ο θερμοσίφωνας σου δεν είναι ρυθμισμένος σε πολύ ψήλη θερμοκρασία. Οι 60 βαθμοί είναι μια πολύ καλή θερμοκρασία. o Ζούμε στη χώρα του ήλιου. Αν λοιπόν ανακαινίζεις τα σπίτι σου ή φτιάχνεις καινούριο, προτίμησε έναν ηλιακό θερμοσίφωνα. Θέρμανση - Κλιματισμός o Χαμηλώνοντας το θερμοστάτη του καλοριφέρ κατά 1 Βαθμό, κάνεις μέχρι και 10% οικονομία στο λογαριασμό της θέρμανσης. o Ένα μεγάλο ποσοστό ενέργειας παεί χαμένο, λόγω κακής μόνωσης. Γι' αυτό, μόνωσε καλά τις πόρτες, τα παράθυρα και τις χαραμάδες. Επίσης φρόντισε να κλείνεις την πεταλούδα του τζακιού όταν δεν το χρησιμοποιείς. o Καθάριζε ή άλλαζε το φίλτρο του κλιματιστικού μια φορά το μήνα. ΤΟ ΝΕΡΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟ Πρέπει να το χρησιμοποιούμε με σύνεση. Ας μην ξεχνάμε ότι οι περισσότερες πόλεις μας δεν βρίσκονται κοντά σε επαρκείς υδατικούς πόρους. Έτσι, για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες μας, μεταφέρεται νερό από ολοένα και πιο μακρινές αποστάσεις, επηρεάζοντας οικοσυστήματα εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Βρύσες o Μια βρύση που τρέχει, ξοδεύει πολύ περισσότερο νερό απ' όσο φαντάζεσαι: 10-15 λίτρα το λεπτό. Αν κλείνεις τη βρύση όταν βουρτσίζεις τα δόντια σου ή όταν ξυρίζεσαι, εξοικονομείς 10 λίτρα νερό τη φορά. Και πολύ περισσότερα όταν πλένεις τα πιάτα. o Φρόντισε να διορθώνεις τις διαρροές. Μια βρύση που στάζει μπορεί να σπαταλάει μέχρι και 90 λίτρα νερό την ημέρα. Μπανιέρα Προτίμησε να κανείς ένα ντους, παρά ένα μπάνιο με γεμάτη μπανιέρα. Για να γεμίσεις τη μπανιέρα χρειάζεσαι τόσο νερό όσο για 3 ντους. Και βέβαια, ο θερμοσίφωνας καταναλώνει πολύ περισσότερο ρεύμα. Καζανάκι o Το νερό στο καζανάκι έρχεται από το ίδιο δίκτυο με το νερό που πίνουμε. Αν λοιπόν το καζανάκι σου τρέχει, διόρθωσε το. Σπαταλάς πολύτιμο πόσιμο νερό. o Υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος για να εξοικονομήσεις χιλιάδες λίτρα νερό το χρόνο. Γέμισε ένα μικρό πλαστικό μπουκάλι με νερό (αφού πρώτα βγάλεις την ετικέτα) και τοποθέτησε το μέσα στο καζανάκι. Έτσι μειώνεις τη χωρητικότητα του. o Αν ανακαινίζεις το μπάνιο σου ή φτιάχνεις καινούριο, προτίμησε καζανάκι διπλής λειτουργίας, θα έχεις μέχρι και 15% οικονομία στη συνολική κατανάλωση νερού. ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ Τα σκουπίδια που "παράγει" ο καθένας από μας στη ζωή του, είναι περίπου 600 φορές περισσότερα από το βάρος του. Είναι λοιπόν σημαντικό να αποφεύγουμε να δημιουργούμε σκουπίδια, όταν μπορούμε. Όχι στις περιττές συσκευασίες Το 1/3 από τα σκουπίδια του σπιτιού μας αποτελείται από τις συσκευασίες. Προσπάθησε λοιπόν να αποφεύγεις τα προϊόντα με περιττές συσκευασίες. (Περισσότερες πληροφορίες θα βρεις στο κεφάλαιο "Αγορές"). Ανακύκλωση Ρώτησε στο Δήμο ή στην Κοινότητα για τα προγράμματα ανακύκλωσης που υπάρχουν στην περιοχή σου. Φύλαγε χωριστά τα υλικά που ανακυκλώνονται, όπως το χαρτί, το γυαλί, το αλουμίνιο και δίνε τα για ανακύκλωση, εάν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή. Σκουπιδοφάγος Η χρήση του σκουπιδοφάγου μπορεί βέβαια να μειώνει τον όγκο των οικιακών απορριμμάτων, όμως παράλληλα επιβαρύνει τη λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, που δεν έχουν σχεδιαστεί για να ανταποκρίνονται στο φορτίο που δημιουργείται. ΧΗΜΙΚΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Ορισμένα από τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας περιέχουν χημικές ουσίες που μπορεί να επιβαρύνουν το περιβάλλον ή την υγεία μας, αν δεν είμαστε αρκετά προσεκτικοί. Τέτοια "επικίνδυνα" προϊόντα μπορεί να είναι: χρώματα, βερνίκια, εντομοκτόνα, αποσμητικά χώρου, μπλοκ καθαρισμού τουαλέτας, σκωρο-κτονα για τη ντουλάπα, καθαριστικά και γυαλιστικά κάθε είδους. Όπως γίνεται με όλα τα χημικά, πρέπει να παίρνουμε κάποιες προφυλάξεις κατά τη χρήση τους: o Φύλαγε τα προϊόντα καλά κλεισμένα στα αρχικά τους δοχεία σε δροσερό και στεγνό μέρος, μακριά από παιδιά. o Πριν χρησιμοποιήσεις κάποιο καθαριστικό, διάβασε τις προφυλάξεις και τις οδηγίες χρήσης. o Μην ανακατεύεις ποτέ καθαριστικά που περιέχουν χλωρίνη με εκείνα που περιέχουν αμμωνία, γιατί δημιουργείται τοξικό αέριο. o Ποτέ μην τα πετάς στο νεροχύτη, στο αποχετευτικό σύστημα ή στο έδαφος. Κινδυνεύει να ρυπανθεί σοβαρά το νερό. o Μην αγοράζεις περισσότερο προϊόν από όσο χρειάζεσαι. Αν δεν το χρησιμοποιήσεις, δώσε το υπόλοιπο σε κάποιον που το χρειάζεται. o Το σπίτι θα πρέπει πάντα να αερίζεται αρκετά και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του καθαρίσματος. Πόσα από αυτά τα χημικά προϊόντα είναι πραγματικά απαραίτητα στο σπίτι; Εδώ θα βρεις μερικές συμβουλές για καθαριότητα στο σπίτι, που είναι ακίνδυνες και αποτελεσματικές: o Τα τζάμια καθαρίζουν με ξύδι και νερό. o Το ίδιο μίγμα σε μία βούρτσα καθαρίζει τα χαλιά. o Τα ασημικά γυαλίζονται με οδοντόπαστα ή σόδα. o Στα χάλκινα ρίξε αλάτι και ξύδι και μετά από λίγο γυάλισε τα με ένα καθαρό πανί. o Η φυσική λεβάντα μέσα σε σακουλάκια στη ντουλάπα προστατεύει τα ρούχα από το σκώρο. o Τα άλατα στο μπάνιο και στα πλακάκια φεύγουν με σόδα καθαρισμού και ζεστό νερό. o Όπου χρειάζεται απολύμανση, μπορείς να χρησιμοποιήσεις ξύδι. o Τα αποσμητικά χώρου δεν εξαφανίζουν την πηγή της μυρωδιάς. Για καθαρή ατμόσφαιρα θα πρέπει να τηρούνται οι βασικοί κανόνες καθαριότητας, υγιεινής και αερισμού. o Προτίμησε χρώματα και βερνίκια με βάση το νερό (υδατοδιαλυτά) και όχι με οργανικούς διαλύτες. Στον Κήπο και το Μπαλκόνι Τα φυτά ομορφαίνουν τη ζωή μας και ωφελούν το περιβάλλον. Περισσότερο πράσινο στο σπίτι μας, σημαίνει καθαρότερο αέρα στην πόλη μας. Και είναι μια πολύ ευχάριστη ασχολία, για μικρούς και μεγάλους. ΠΟΤΙΣΜΑ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ o Απόφυγε να ποτίζεις υπερβολικά τα φυτά σου και προτίμησε το αργό πότισμα, για να μην πηγαίνει χαμένο το νερό. Αν μπορείς, εγκατάστησε αυτόματο πότισμα. o Τους ζεστούς μήνες πότιζε τον κήπο σου νωρίς το πρωί ή το βράδυ. Έτσι το νερό δεν θα εξατμίζεται από τη ζέστη. o Διάλεξε φυτά που αντέχουν στην ξηρασία, όπως αμυγδαλιά, κουτσουπιά, ελιά, μουριά, συκιά, δάφνη, μυρτιά, πικροδάφνη, τεύκριο, λεβάντα και για τις γλάστρες: γεράνια και σαρκώδη φυτά. ΦΙΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ Στον κήπο μας δεν χρειάζεται να ακολουθούμε κατά γράμμα τις μεθόδους της γεωργίας μεγάλης κλίμακας. Καλό είναι να αποφεύγουμε τα συνθετικά λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα. Άλλωστε, τα περισσότερα έντομα του κήπου είναι αβλαβή και μάλιστα είναι μέρος της αλυσίδας της φύσης. o Συχνά μια προσβολή από μελίγκρες ή κάμπιες μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα: Απομάκρυνε τους "εχθρούς" με το χέρι, χωρίς να καταφύγεις σε φυτοφάρμακα. o Αν υπάρχουν σοβαρότερες προσβολές ή ασθένειες, σκέψου μήπως τα φυτά σου δεν είναι προσαρμοσμένα στις συνθήκες της περιοχής σου ή έγιναν ευαίσθητα επειδή χρησιμοποιήθηκε υπερβολική ποσότητα λιπάσματος ή νερού. o Προτίμησε τα οργανικά λιπάσματα, γιατί αποτελούν τροφή για τους οργανισμούς του εδάφους. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΞΕΡΑ ...για να μην καίγονται και τα χλωρά. Εάν πρέπει να κάψεις ξερά χόρτα και κλαδιά, διάλεξε έναν ανοιχτό χώρο και μια μέρα που δεν φυσάει, αφού πρώτα πάρεις την απαιτούμενη άδεια από τις αρχές. Στη Γειτονιά Όλοι μαζί μπορούμε να κάνουμε τη γειτονιά μας πιο όμορφη και πιο φιλική. Αρκεί να δείξουμε λίγη φροντίδα σε μερικά απλά πράγματα. ΑΣ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΟΥΜΕ ΟΜΟΡΦΗ o Δείξε ευαισθησία και σεβασμό για το πράσινο στους κοινόχρηστους χώρους και στα πάρκα. Αν δεις κάποιο φυτό που χρειάζεται φροντίδα, απευθύνσου στο Δήμο. o Όταν βγάζεις το σκύλο σου βόλτα, σκέψου τους γείτονες και τα παιδιά που παίζουν: πάρε μαζί σου ένα φτυαράκι για να μαζεύεις τα περιττώματα. ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ o Καμία δικαιολογία δεν είναι αρκετά σοβαρή για να πετάμε τα σκουπίδια μας στο δρόμο. Αν οι κάδοι απορριμμάτων δεν είναι αρκετοί στους δημόσιους χώρους, απευθύνσου στο Δήμο ή στην Κοινότητα. o Όταν η αποκομιδή των απορριμμάτων δεν γίνεται κανονικά και οι κάδοι είναι γεμάτοι, μην επιβαρύνεις την ατμόσφαιρα της γειτονιάς. Φύλαξε τα σκουπίδια σου στο μπαλκόνι. ΠΛΕΝΕΙΣ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ; Όταν πλένεις το αυτοκίνητο με το λάστιχο, ξοδεύεις μέχρι και 300 λίτρα νερό. Αν το πλύνεις με κουβά και σφουγγάρι, χρειάζεσαι μόνο 30 λίτρα. ΜΕ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΠΑ ΤΑ ΑΥΤΙΑ ΜΑΣ o Όταν ακούς μουσική ή βλέπεις τηλεόραση, σκέψου το διπλανό σου. o Είναι ανάγκη να κορνάρεις; Ή μήπως το κάνεις από... συνήθεια; Χρησιμοποίησε την κόρνα μόνο όταν είναι πραγματικά απαραίτητο. o Σιγουρέψου ότι ο συναγερμός του αυτοκινήτου ή του σπιτιού είναι σωστά ρυθμισμένος, ώστε να μη χτυπάει με το παραμικρό. Στις Μετακινήσεις Είναι σημαντικό να είμαστε συνετοί στις μετακινήσεις μας, κάνοντας σωστή χρήση του αυτοκινήτου, αλλά και των εναλλακτικών μέσων μεταφοράς. Έτσι βοηθάμε το περιβάλλον, αφού συμβάλλουμε στη μείωση της ρύπανσης, αλλά και... τον εαυτό μας αφού κάνουμε οικονομία στα καύσιμα και παρατείνουμε τη ζωή του αυτοκινήτου. ΠΙΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΟΔΗΓΗΣΗ o Φρόντισε να συντηρείς τακτικά το αυτοκίνητο ή τη μηχανή σου. Όταν είναι ρυθμισμένα σωστά, ρυπαίνουν λιγότερο την ατμόσφαιρα και καίνε λιγότερη βενζίνη. o Απόφευγε τη χρήση του αυτοκίνητου για πολύ μικρές αποστάσεις. Μέχρι να ζεσταθεί η μηχανη, η κατανάλωση καυσίμου είναι έως και διπλάσια της κανονικής. Το ίδιο διάστημα δεν λειτουργεί σωστά και ο καταλύτης, οπότε και οι εκπομπές στην ατμόσφαιρα είναι πολύ μεγαλύτερες από τις συνηθισμένες. o Μην αφήνεις τη μηχανή αναμένη όταν περιμένεις κάποιον. Επιβαρύνεται το περιβάλλον και γίνεται σπατάλη καυσίμου. Επιπλέον εμποδίζεται η σωστή λειτουργία του καταλύτη. Επίσης, αν είναι ασφαλές, σβήνε τη μηχανή στο μποτιλιάρισμα. Χρειάζεται λιγότερη βενζίνη νια να τη βάλεις μπροστά μετά από λίγο παρά για να την αφήσεις αναμένη. o ΒεΒαιώσου ότι τα λάστιχα είναι φουσκωμένα, αλλιώς αυξάνει η κατανάλωση καυσίμου. o Η νευρική οδήγηση με απότομες επιταχύνσεις και φρεναρίσματα σπαταλά τα καύσιμα και αυξάνει τη ρύπανση της ατμόσφαιρας. o Ποτέ μην πετάς τα χρησιμοποιημένα λάδια του αυτοκινήτου στην αποχέτευση ή στο έδαφος. Δώσ' τα σε ένα συνεργείο ώστε να αξιοποιηθούν. o Αν σκέφτεσαι να αγοράσεις αυτοκίνητο, προτίμησε κάποιο που ο κατασκευαστής του έχει προβλέψει, ώστε τα μέρη του να ανακυκλώνονται. ΟΧΙ ΜΟΝΑΞΙΑ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Τα περισσότερα χιλιόμετρα που διανύουμε με το αυτοκίνητο, γίνονται στη διαδρομή προς και από τη δουλειά μας. Και συνήθως είμαστε μόνοι. Δεν είναι κρίμα; Η ομαδική χρήση του αυτοκινήτου είναι μια πρακτική λύση, ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές. Συνεννοήσου με τους γείτονες και τους συναδέλφους που μένουν στο δρόμο σου, ώστε να χρησιμοποιείτε τα αυτοκίνητα σας εναλλάξ. Έτσι θα βοηθήσεις να μειωθεί η ρύπανση και το μποτιλιάρισμα, θα έχεις οικονομία στα καύσιμα, αλλά και συντροφιά! ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΙ ΑΛΛΕΣ ΛΥΣΕΙΣ o Όταν μπορείς, προτίμησε τα μαζικά μέσα μεταφοράς. Έτσι κάνεις οικονομία στα καύσιμα και ξεχνάς τον πονοκέφαλο του παρκαρίσματος. o Κάνε τις μικρές αποστάσεις με τα πόδια. Είναι πιο... φιλικό στο περιβάλλον και πολύ καλή άσκηση. o Το ποδήλατο είναι επίσης πολύ καλή γυμναστική και ιδανική οικολογική λύση για τις κοντινές αποστάσεις στην περιοχή σου. Στη Δουλειά Στη δουλειά σκέψου... σαν στο σπίτι σου! Ακριβώς όπως και στο σπίτι μας, έτσι και στη δουλειά μπορούμε να κάνουμε οικονομία στην ενέργεια, στο νερό, στα σκουπίδια, στις αγορές μας. Επιπλέον, υπάρχουν μερικά ακόμα πράγματα που πρέπει να προσέχουμε. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙ Ο μέσος εργαζόμενος γραφείου πετάει περίπου 80 κιλά χαρτί το χρόνο. Ένα μεγάλο μέρος από αυτό, είναι χαρτί υψηλής ποιότητας: το γνωστό σε όλους μας χαρτί για εκτυπωτές και φωτοτυπίες. Παράγεται από πολύτιμους φυσικούς πόρους, όπως είναι τα δάση και οι δασικές φυτείες, ενώ για τη λεύκανσή του χρησιμοποιούνται χημικά που επιβαρύνουν το περιβάλλον. Γι' αυτό: o Χρησιμοποίησε το χαρτί υψηλής ποιότητας με οικονομία και μόνο για τις χρήσεις που προορίζεται. Για τις άλλες χρήσεις υπάρχει χαρτί κατώτερης ποιότητας. o Περιόρισε όσο μπορείς τη σπατάλη. Όταν βγάζεις φωτοτυπίες ή κρατάς σημειώσεις, συνήθισε να χρησιμοποιείς και τις δύο πλευρές του χαρτιού. o Ανακύκλωσε το χαρτί. Ρώτησε στο Δήμο ή στην Κοινότητα για τα προγράμματα ανακύκλωσης της περιοχής. ΜΙΚΡΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ, ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΦΟΡΑ o Μια καλή ιδέα είναι να πάρεις στη δουλειά τη δική σου κούπα για καφέ, αντί να χρησιμοποιείς κύπελλα μιας χρήσης. o Πρότεινε στον υπεύθυνο να αντικατασταθούν τα πλαστικά ποτήρια μιας χρήσης με χάρτινα. o Ορισμένες συσκευασίες από μελάνια εκτυπωτή, γραφίτη φωτοαντιγραφικού και συσκευών fax συλλέγονται και επαναχρησιμοποιούνται από τις εταιρείες που τα παράγουν. Μάθε από τον προμηθευτή ποια προϊόντα επιστρέφονται μετά τη χρήση. Οργάνωσε με τους συναδέλφους σου ένα σύστημα συλλογής για ολόκληρο το γραφείο ή την εταιρία. ΜΙΛΗΣΕ ΠΟΥΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΣΟΥ Συζητήστε ποιες από τις συμβουλές του μπορείτε να εφαρμόσετε. Ίσως μάλιστα σκεφτείτε κι άλλους τρόπους για να βοηθήσετε το περιβάλλον. Μοιραστείτε τις ιδέες σας. Μαζί μπορείτε να πετύχετε περισσότερα. Στις Αγορές Όταν πηγαίνεις για ψώνια, να θυμάσαι: Κάθε τι που αγοράζεις έχει επίδραση στο περιβάλλον. Φρόντιζε λοιπόν να κάνεις πάντα την καλύτερη επιλογή. ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΤΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ o Προτίμησε τα προϊόντα με τα λιγότερα υλικά συσκευασίας. Δημιουργούν λιγότερα σκουπίδια. o Όταν μπορείς, να αποφεύγεις τις πλαστικές συσκευασίες. Προτίμησε συσκευασίες που ανακυκλώνονται πιο εύκολα, όπως από χαρτί, χαρτόνι, γυαλί ή αλουμίνιο (π.χ. σε αναψυκτικά, μπύρες, σάλτσες, καρυκεύματα). o Προτίμησε τις συσκευασίες από ανακυκλωμένα υλικά, όπως από ανακυκλωμένο χαρτόνι. Ψάξε στη συσκευασία για το σήμα της ανακύκλωσης. o Αγόραζε προϊόντα "χύμα". Είναι πιο οικονομικά και έχουν ελάχιστα υλικά συσκευασίας. ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΠΛΑΣΤΙΚΟ Τα περισσότερα είδη πλαστικού, ποτέ δεν αποδομούνται εντελώς. Αυτό σημαίνει ότι δεν ενσωματώνονται στο περιβάλλον ή, στην καλύτερη περίπτωση, χρειάζεται πάρα πολύς χρόνος για να γίνει αυτό. Με άλλα λόγια, τα σκουπίδια από πλαστικό ρυπαίνουν τη γη μας για αιώνες. Μερικές φορές μάλιστα, τα πλαστικά αντικείμενα που καταλήγουν στη θάλασσα (όπως πλαστικές σακούλες, κύπελλα και πιάτα μιας χρήσης) μπορεί να αποδειχθούν θανατηφόρα για τα θαλάσσια ζώα, που τα περνούν για τροφή και τα καταπίνουν. Επιπλέον, το πλαστικό είναι δύσκολο να ανακυκλωθεί. Για όλους αυτούς τους λόγους, σκέψου το καλά όταν αγοράζεις προϊόντα από πλαστικό ή σε πλαστική συσκευασία. Όταν μπορείς, προτίμησε εναλλακτικές λύσεις. ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΣΑΚΟΥΛΕΣ ΜΕ ΜΕΤΡΟ Αν ο καθένας από μας έπαιρνε έστω και μία πλαστική σακούλα λιγότερη την εβδομάδα, θα εξοικονομούσαμε εκατοντάδες εκατομμύρια σακούλες κάθε χρόνο. o Δυστυχώς ούτε οι χάρτινες σακούλες είναι λύση, γιατί συνήθως δεν φτιάχνονται από ανακυκλωμένο χαρτί. Ένα ολόκληρο δέντρο 15-20 χρόνων, μας δίνει μόλις 700 σακούλες. o Το καλύτερο είναι, όταν βγαίνεις για ψώνια, να έχεις μαζί σου μια πάνινη τσάντα, δίχτυ ή καροτσάκι. ΠΟΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ Πολλά προϊόντα διαφημίζονται ως "οικολογικά" ή "φιλικά προς το περιβάλλον", αναφέρουν ότι "δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον" ή ακόμα και ότι "προστατεύουν το περιβάλλον". Οι αναφορές αυτές συχνά γίνονται με πρωτοβουλία των ίδιων των εταιριών που τα παράγουν, δηλαδή δεν βασίζονται σε κάποια συγκεκριμένα κριτήρια ούτε γίνεται έλεγχος των προϊόντων από κάποιον ανεξάρτητο οργανισμό. Τα μόνα προϊόντα π υπηρεσίες που δικαιούνται να χρησιμοποιούν παρόμοιες ενδείξεις και τα ανάλογα σήματα, είναι τα εξής: o Προϊόντα (εκτός τροφίμων, ποτών και φαρμακευτικών) και υπηρεσίες στα οποία έχει απονεμηθεί το Οικολογικό σήμα (Eco-Label) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. o Υπηρεσίες που έχουν καταχωρηθεί στο Σύστημα Οικολογικής Διαχείρησης και ελέγχου (EMAS) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. o Προϊόντα και υπηρεσίες που παράγονται από εταιρίες οι οποίες έχουν πιστοποιηθεί από τον ΕΛΟΤ, σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο για Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001 o Βιολογικά προϊόντα (τρόφιμα και ποτά), στα οποία γίνεται ιδιαίτερη αναφορά παρακάτω. ΤΟ ΣΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Θα έχεις δει το σήμα της ανακύκλωσης σε αρκετά προϊόντα. Η χρήση του εξαρτάται αποκλειστικά από τον παραγωγό του κάθε προϊόντος και δεν ελέγχεται από κάποιον οργανισμό. Το σήμα αυτό μπορεί να σημαίνει: α) είτε ότι η συσκευασία ή το περιεχόμενο της είναι ανακυκλωμένο προϊόν (κατασκευάστηκε δηλαδή από υλικά που έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί) β) είτε ότι είναι ανακυκλώσιμο (δηλαδή είναι δυνατόν να ανακυκλωθεί). Η διαφορά είναι βέβαια μεγάλη, αφού το γεγονός ότι κάποιο προϊόν είναι δυνατόν να ανακυκλωθεί δεν μας δίνει πληροφορίες για την παραγωγή του και τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον. Επιπλέον, πολλά προϊόντα είναι θεωρητικά "ανακυκλώσιμα", όμως στην πράξη αυτό είναι τεχνικά δύσκολο ή απλώς δεν υπάρχει η απαραίτητη υποδομή, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τα πλαστικά. ΝΑΙ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Τι είναι Στη χώρα μας περίπου 5.600 αγρότες ασχολούνται με τη βιολογική γεωργία. Συνεργάζονται αρμονικά με τη φύση και εκμεταλλεύονται τις βιολογικές αλληλεπιδράσεις και τις φυσικές διεργασίες, πετυχαίνοντας να ελαχιστοποιούν τη χρήση συνθετικών ουσιών και την κατανάλωση ενέργειας. Παράλληλα προστατεύουν καλύτερα το έδαφος, τα νερά και τους ζωντανούς οργανισμούς. Τα προϊόντα που παράγουν ονομάζονται βιολογικά (επειδή στηρίζονται στην ισορροπία των βιολογικών διεργασιών) ή σπανιότερα οργανικά (επειδή η φύση αντιμετωπίζεται ως ένας ενιαίος οργανισμός) ή ακόμα και οικολογικά (επειδή βασίζονται στις αρχές της οικολογίας και του σεβασμού προς τη φύση). Σε τι διαφέρουν Οι προδιαγραφές των βιολογικών προϊόντων είναι ίδιες σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση (Κανονισμοί 2092/91/ΕΟΚ, 1804/99/ΕΚ) και εξασφαλίζουν ότι: o Δεν χρησιμοποιούνται συνθετικά λιπάσματα, φυτοφάρμακα ή γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί. o Για τα κτηνοτροφικά προϊόντα χρησιμοποιούνται μόνο ζωοτροφές που έχουν οι ίδιες παραχθεί βιολογικά, απαγορεύονται οι ορμόνες και τα αντιβιοτικά, ενώ οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων ταιριάζουν με τις φυσικές τους ανάγκες. Πώς τα ξεχωρίζουμε Σύμφωνα με τη νομοθεσία, τα βιολογικά προϊόντα πρέπει να αναγράφουν στη συσκευασία τα εξής: o "Προϊόν βιολογικής γεωργίας" ή, αν η παραγωγή έχει γίνει πριν ολοκληρωθεί ο χρόνος προετοιμασίας (περίπου 1 ως 3 χρόνια), "προϊόν βιολογικής γεωργίας σε μεταβατικό στάδιο". o Επίσης πρέπει να αναφέρεται ο κωδικός του Οργανισμού Πιστοποίησης και, προαιρετικά, να εμφανίζεται το σήμα του Οι Οργανισμοί Πιστοποίησης έχουν εξουσιοδοτηθεί από το Υπουργείο Γεωργίας για να ελέγχουν κάθε αγρότη ή έμπορο σύμφωνο με ορισμένες προδιαγραφές. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Τα τοπικά προϊόντα είναι πιο φρέσκα από εκείνα που έρχονται από πολύ μακριά και επιβαρύνουν το περιβάλλον λιγότερο με τη μεταφορά τους. ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΕ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ o Μην αγοράζεις προϊόντα από ζώα ή φυτά που βρίσκονται σε κίνδυνο, όπως γούνες, δέρμα ερπετών, κοράλι, ταρταρούγα, ελεφαντόδοντο. o Μην αγοράζεις για κατοικίδιο κάποιο ζώο που έχει αφαιρεθεί από το φυσικό του περιβάλλον. Παπαγάλοι, τουκάν και πολλά άλλα τροπικά πουλιά, καθώς και ορισμένα ερπετά, συλλαμβάνονται συχνά παράνομα σε χώρες του εξωτερικού και εισάγονται στη χώρα μας. Όμως ακόμα και εάν έχει δοθεί σχετική άδεια, πρέπει να ξέρεις ότι τα περισσότερα από αυτά πεθαίνουν κατά το ταξίδι ή κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας τους, προκειμένου τα λίγα που επιβιώνουν να "διακοσμήσουν" τα σπίτια μας. o Επικοινώνησε με τις οργανώσεις που ασχολούνται με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, για να μάθεις τι άλλο μπορείς να κάνεις. ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΔΕΝ... ΕΞΑΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ Μπορεί να μην τα βλέπουμε, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν βλάπτουν το περιβάλλον. Τσιγάρα που πετιούνται από το παράθυρο, τασάκια που αδειάζουν στο δρόμο, σκουπίδια σε ρέματα και απόκρημνες παραλίες... είναι άσχημα, ανθυγιεινά και πολλές φορές επικίνδυνα. Μερικές φορές μάλιστα, τα σκουπίδια μας γίνονται πραγματικοί φονιάδες για τα ζώα, που παγιδεύονται σ' αυτά ή τα περνούν για τροφή και τα καταπίνουν. Γι' αυτό όταν πηγαίνεις εκδρομή, παίρνε πάντα μαζί σου μια σακούλα για τα σκουπίδια. ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ Ας είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν βρισκόμαστε σε αρχαιολογικούς χώρους, βιότοπους και οικολογικά πάρκα. Η προστασία των ιστορικών μνημείων, καθώς και των σπάνιων ζώων και φυτών, είναι ευθύνη όλων μας. ΜΕ ΜΕΤΡΟ ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ o Όταν κόβεις λουλούδια, μην κάνεις υπερβολές. Και κυρίως μην τα κόβεις από τη ρίζα. o Γενικά, προτίμησε να μην αφαιρείς τίποτα από τη φύση, αν δεν σου είναι απαραίτητο. ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΦΩΤΙΕΣ Μην ανάβεις ποτέ φωτιά στο δάσος ή όταν βρίσκεσαι κοντά σε δέντρα, ξερά χόρτα ή κατοικίες. Μια σπίθα που θα ξεφύγει ή μια μικρή αλλαγή του αέρα αρκεί για να ξεσπάσει πυρκαγιά.