Η ΒΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Δύο στους δέκα Έλληνες μαθητές πέφτουν θύματα διαφόρων μορφών βίας στο σχολείο τους, ιδίως στις τάξεις του δημοτικού και του γυμνασίου. Μπορεί να είναι βία σωματική, λεκτική ή συναισθηματική (ή συνδυασμός τους) και επαναλαμβανόμενη.

Επιπλέον, μπορεί να λαμβάνει ηλεκτρονική μορφή (Cyber Bullying, ηλεκτρονικός εκφοβισμός επί το ελληνικότερον) και να συμβαίνει μέσω κινητού τηλεφώνου (με SMS /MMS) ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και sites κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, blogs, κλπ).

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα δυσάρεστο φαινόμενο των καιρών που συσχετίζεται με σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχοσωματική υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών.

Τις επισημάνσεις αυτές έκαναν οι ειδικοί της Εταιρίας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (ΕΨΥΠΕ) με αφορμή τον εορτασμό, την ερχόμενη Τετάρτη, της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε κατά τη διάρκεια σχετικής συνέντευξης τύπου ο αναπληρωτής καθηγητής παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννης Τσιάντης «τα παιδιά - θύματα της σχολικής βίας μπορούν να εμφανίσουν έντονο άγχος και συναισθήματα ανασφάλειας και φοβίες.

Επίσης, συχνά εκδηλώνουν άρνηση να συμμετάσχουν στη σχολική καθημερινότητα (σχολική άρνηση), μαθησιακές δυσκολίες και σχολική αποτυχία».

Βαριές είναι οι επιπτώσεις όμως και στη σωματική υγεία των μαθητών από τον εκφοβισμό που υφίστανται στη διάρκεια του σχολείου: καταγράφονται μεταξύ άλλων πονοκέφαλοι, πόνοι στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου, ενούρηση (επιστροφή σε νηπιακές συμπεριφορές) και κατάθλιψη. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις δε εκδηλώνεται ακόμη και απόπειρα αυτοκτονίας.

Το «άγριο» πρόσωπο του συμμαθητή

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασαν οι ειδικοί, οι μαθητές που ασκούν βία, υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 5% του συνόλου των μαθητών. Σε ό,τι αφορά το φύλο, παρατηρείται συσχέτιση κάθε φύλου με συγκεκριμένη μορφή βίας: τα αγόρια τείνουν να εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας, σε αντίθεση με τα κορίτσια τα οποία φαίνεται να εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά λεκτικής βίας. Πάντως, η αναλογία αγοριών –κοριτσιών στην πρόκληση τέτοιων περιστατικών είναι 3 προς 1 –αναλογία από την οποία προκύπτει σαφέστατα η αριθμητική υπεροχή των άρρενων μαθητών. Τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στο δημοτικό και στο γυμνάσιο ενώ στο λύκειο μειώνονται. Τέλος, σε ό,τι αφορά τη στάση των μαθητών που πέφτουν θύματα εκφοβισμού από τους συνομηλίκους τους στο σχολείο οι ειδικοί διαπιστώνουν «σφραγισμένα χείλη»: οι μισοί από τους μαθητές – θύματα της βίας δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός ενώ οι υπόλοιποι μισοί συνήθως το αναφέρουν σε φίλους τους. Πάντως, χείρα βοήθειας δεν αναζητούν εύκολα από τους εκπαιδευτικούς ή τους γονείς τους.

Η λειτουργία των Συμβουλευτικών Τηλεφωνικών Γραμμών
Παρά την έκταση του προβλήματος η σχολική βία και το bullying παραμένουν υποτιμημένα στη χώρα μας, όπως εκτιμούν οι ειδικοί της ΕΨΥΠΕ.

Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της σχολικής βίας η ΕΨΥΠΕ υλοποιεί ειδικό πρόγραμμα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού διακρατικού προγράμματος DAPHNE.

Ειδικότερα, για την άμεση ψυχική υποστήριξη των παιδιών που αντιμετωπίζουν προβλήματα στο σχολείο ή την οικογένεια λειτουργεί η τηλεφωνική γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων με το αριθμό 116111.

Λειτουργεί σε πανελλαδική εμβέλεια, καθημερινές, 9.30 π.μ-8.30 μ.μ και το Σάββατο 9.30 π.μ-2.00 μ.μ. με χρέωση μία αστική μονάδα. Οι κλήσεις είναι ανώνυμες και εμπιστευτικές.

Στην Γραμμή 116111, το παιδί ή ο έφηβος μπορεί να μιλήσει για οποιοδήποτε θέμα ψυχικής υγείας τον απασχολεί και να έχει ψυχολογική υποστήριξη και συμβουλευτική ή (αν κριθεί απαραίτητο) να παραπεμφθεί στην καταλληλότερη για εκείνον κοινοτική δημόσια υπηρεσία για βοήθεια από κοντά. Στις κλήσεις απαντούν παιδοψυχίατροι, κλινικοί ψυχολόγοι, επισκέπτες υγείας.

Αντίστοιχα, για γονείς εκπαιδευτικούς και ενηλίκους που χρειάζονται ενημέρωση ή υποστήριξη για θέματα τα οποία αφορούν παιδιά και έφηβους λειτουργεί η ξεχωριστή τηλεφωνική γραμμή-σύνδεσμος με το αριθμό 8018011177.